کتاب نفیسِ «نوروز در جاهلیت و اسلام» اثر بی‌بدیل حضرت آیت‌اللَه حاج سید محمدمحسن حسینی طهرانی قدّس‌اللَه‌سرّه می‌باشد. در این اثر با ادله متقن علمی، دینی و عقلائی، و همچنین شواهد تاریخی و اسناد و مدراک معتبر و پاسخ‌های مستدل به شبهات مربوطه، به ثبوت می‌رسد که این آیین باستانی نه تنها ریشۀ الهی و دینی ندارد بلکه از اساس، با مبانی توحیدی و فطری اسلام ناسازگار است.
مهم‌ترین مباحث مندرج در این اثر:
• تحلیلی شیوا از احیای سنت‌های قومی
• عید از منظر اقوام مختلف، و تفاوت سنّت اسلامی با دیگر سُنَن
• مطابقت با فطرت، دلیل تأیید برخی سنّت‌های اجتماعی توسّط دین
• هویت نوروز و ریشۀ سنّت‌های آن
• بی‌توجهی به محتوای پوچ نوروز، علت شیوع آن در بین مسلمانان
• متغیّر بودن نوروز در دوران باستان
• مجعول‌بودن استناد خلقت زمین و آسمان و حضرت آدم به نوروز
• عدم وجودِ غرض عقلائی و فطری در مسأله نوروز
• اشکالات وارده بر شرعی‌بودن نوروز همچون:
• نقدِ «احادیث وارد در تأیید نوروز»
• نقدِ آراء و انظار برخی فقهاء در این موضوع؛ از جمله صاحب جواهر
• ذکر «احادیثِ مبطِلِ عید نوروز» شاهدی بر مدّعا
• نقد و بررسی شواهد و مؤیدات دیگر در تأیید نوروز، همچون:
• نقدِ «تایید نوروز بر اساس قاعدۀ تسامح در ادلۀ سنن»
• نقدِ «تأیید نوروز بر اساس مطلوبیت صلۀ رحم»
• نقدِ «تأیید نوروز بر اساس مصادف‌بودن آن با آغاز بهار»
• نقدِ «تأیید نوروز بر اساس ملی‌بودنِ این آیین»
• ضرورت توجه مسلمانان به اعیادی همچون «فطر و قربان» بلکه بزرگترین عید جهان یعنی «عید غدیر»