ماه شوال، دهمین ماه از ماه‌های قمری بوده که برخی از مهم ترین اتفاقات تاریخ اسلام در آن به وقوع پیوسته است.
در ابتدای این ماه، و اولین روز آن شاهد عید فطر هستیم که به معنای پایان ماه مبارک رمضان است و در مورد اعمال مخصوص این روز در کتب و منابع مختلفی چون کتاب «نوروز در جاهلیت و اسلام»، اثر آیت الله سید محمد محسن حسینی طهرانی، مطالب مهمی عنوان شده است.
برخی از رحلت‌ها و شهادت‌های مهم این ماه
ماه شوال مصادف است با سالروز شهادت امام صادق (ع) و رحلت یا شهادت بسیاری از علما و بزرگان اسلام و شیعه. از جمله این بزرگان عبارتند از:
- حضرت حمزه
- شیخ حسین حلى
- سید عبدالحسین لارى
- شیخ بهائى
- آیت الله العظمى سید حسین طباطبائى بروجردى
- سید عبدالعظیم حسنى از نوادگان امام حسن مجتبی
- سید عبدالکریم بن طاووس حلى
- سید روح الله موسوى خمینى
- آیت الله العظمى شیخ جواد تبریزى
- شیخ محمد باقر اصفهانى معروف به وحید بهبهانى
مرگ برخی از معروف‌ترین دشمنان اسلام در ماه شوال
برخی از دشمنان اهل بیت نیز در این ماه از دنیا رفته‌اند. از جمله:
- عمرو بن عاص: دشمن سرسخت پیامبر و خاندان او از دوران کودکی، که در جنگ صفین در کنار معاویه بر ضد امام علی (ع) جنگید و سرانجام، نتیجه جنگ با حیله او ناتمام باقی ماند.
- متوکل عباسی: دهمین خلیفه عباسی که دستور تخریب حرم امام حسین (ع) را صادر کرد. بنابر گفته ذهبی، تاریخ نگار قرن هشتم، او ناصبی بود. همچنین او بود که امام هادی (ع) را از مدینه وادار به رفتن به سامرا کرد تا از گرویدن مردم به آن حضرت جلوگیری کند.
- عبدالملک بن مروان: پنجمین خلیفه اموی در دمشق بود. به دستور او بود که حجاج کعبه را با منجنیق ویران کرده، تمامی خادمان مسجدالحرام را کشتند، حجرالاسود را چهارپاره کرده و مسجدالحرام را آتش زدند.
سایر وقایع تاریخی مهم ماه شوال
همچنین در ماه شوال، رخدادهای مهمی نیز به وقوع پیوسته اند که در ادامه در موردشان میخوانیم.
- ردالشمس یا بازگشت خورشید: از معجزات پیامبر(ص) و کرامات امام علی (ع) است که به دعای پیامبر، خورشید در حال غروب به عقب برگشت تا حضرت علی، نماز عصر خود را بخواند.
- توقیع امام زمان (عج) برای حسین ابن روح
- ویرانی قبور بقیع و قبر حضرت حمزه در احد به دست وهابیون در سال 1305 هجری شمسی مصادف با 1344 قمری
جنگ های مهم تاریخ اسلام در ماه شوال
علاوه بر این‌ها، بسیاری از جنگ‌های مهم اسلام در این ماه واقع شده اند. از جمله
- جنگ قرقرة الکدر که در آن دو قبیله بنی سلیم و غطفان در منطقه کر جمع شده بودند تا به مدینه حمله کنند اما با مقابله حضرت محمد (ص) و حضرت علی (ع) رو به رو میشوند.
- غزوه حنین که نام آن نیز در سوره توبه، آیه 25 آمده است.
- غزوه احد که در آن حضرت حمزه به شهادت رسید
- غزوه بنی قَینُقاع که اولین جنگ پیامبر(ص) با یهودیان مدینه است. این جنگ با قبیله یهودی بنی قَینُقاع درگرفت که پیمان خود را با پیامبر (ص) شکستند و طی غزوه‌ای محاصره، تسلیم و تبعید شدند.
- غزوه خندق (احزاب) که میان مشرکین مکه و پیامبر اسلام شکل گرفت و عمربن عبدود نیز به دست امام علی کشته شد.